بیماری مزمن کلیه (CKD) به‌عنوان یک اصطلاح استفاده می‌شود تا نارسایی پیشرونده‌ی کلیه یا نارسایی مزمن کلیه در گربه‌ها را توصیف کند. CKD یکی از بیماری‌های رایج در گربه‌های مسن است و همه‌ی گربه‌ها را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. این بیماری قابل درمان یا برگشت‌پذیر نیست، اما مدیریت دقیق می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد و پیشرفت بیماری را کاهش دهد.
کلیه‌ها به‌عنوان اندام‌های مهمی در بدن گربه‌ها و سایر پستانداران شناخته می‌شوند. آن‌ها به تعادل مایعات و الکترولیت‌ها در بدن کمک می‌کنند، هورمون‌هایی تولید می‌کنند که در تنظیم فشار خون و تولید گلبول‌های قرمز خون نقش دارند و مواد زاید را با تولید ادرار از بدن دفع می‌کنند.
CKD در گربه‌ها معمولاً به‌صورت ایدیوپاتیک (علت ناشناخته) است؛ و با وجود آزمایش‌های گسترده هنوز علت آن مشخص نیست. عوامل دیگری که می‌توانند به CKD منجر شوند، شامل عفونت، سموم، تومورها و همچنین بیماری کلیه‌ی پلی‌کیستیک در برخی از نژادهای خاص هستند.
در اکثر موارد، CKD یک بیماری پیش‌رونده است که در علائم بالینی نشانه‌های کاهش عملکرد کلیه در گربه‌ها را نشان می‌دهد. این وضعیت منجر به افزایش تولید ادرار می‌شود، زیرا گربه‌ها قدرت غلظت ادرار خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل برای جبران نوشیدنی بیشتری مصرف می‌کنند. لائم متداول این بیماری مزمن عبارت‌اند از: بی‌حالی، کم‌آبی بدن، افزایش تشنگی، کاهش اشتها، افزایش ادرار، کاهش وزن. برای سایر علائم می‌توان از این موارد نام برد: استفراغ، ضعف عضلانی، تشنج، بوی بد دهان.
علل بروز CKD
کلیه‌ها به‌عنوان اندامی با ذخیره‌عملکرد بالا شناخته می‌شوند؛ به این معنی که علائم CKD فقط زمانی مشاهده می‌شوند که بخش قابل توجهی از بافت کلیه آسیب ببیند. این امر حائز اهمیت است زیرا به فرد اجازه می‌دهد در حالتی‌که عملکرد کلیه به‌شدت کاهش یافته است، زنده بماند. نمونه‌برداری از کلیه‌های آسیب‌دیده معمولاً نشان از التهاب دارد.
شایع‌ترین علت بیماری مزمن کلیه در گربه‌ها به‌دلیل پیری طبیعی است؛ و این امر حتی در گربه‌هایی که به‌خوبی مراقبت می‌شوند دیده می‌شود. گربه‌ها گوشتخوار هستند و به همین دلیل، رژیم غذایی آن‌ها باید حاوی مقدار زیادی پروتئین از طریق گوشت باشد تا بتوانند زنده بمانند. حذف مواد زائد حاصل از هضم پروتئین در طول زمان چالش‌برانگیز است و باعث تحلیل رفتن تدریجی کلیه می‌شود. با این حال، به‌دلیل ذخیره‌عملکرد بالای آن‌ها، علائم این انحطاط هرگز در برخی از گربه‌ها مشاهده نمی‌شود.
تشخیص CKD
انجام بررسی‌های غربالگری منظم بر روی گربه‌های بالغ و سالمند به‌شدت به تشخیص زودهنگام علائم CKD کمک می‌کند، که این امر به مدیریت مناسب بیماری در سریع‌ترین زمان ممکن کمک می‌کند. از این آزمایش‌ها برای نظارت بر پیشرفت بیماری، همراه با اندازه‌گیری فشار خون نیز استفاده می‌شود. این اقدامات مجموعه‌ای از ابزارهایی هستند که به‌کمک آن‌ها می‌توان بیماری را کنترل کرد.
دامپزشک از ترکیبی از آزمایش خون و آزمایش ادرار برای جستجوی نشانگرهای نارسایی کلیه و تشخیص استفاده می‌کند. آزمایش خون به‌دنبال تجمع مواد زائد است که کلیه قادر به پردازش آن‌ها نیست. همچنین، آزمایش ادرار توانایی کلیه‌ها را در تمرکز ادرار بررسی می‌کند. همچنین، SDMA (Symmetric Dimethylarginine) ، که یک نشانگر تازه‌کشف‌شده در خون است، در سطوح بالای خود نشان‌دهنده‌ی CKD است.
خرید غذای سگ و غذای گربه برای صاحبان حیوانات خانگی یکی از موارد مهم است که به سلامت و رفاه حیوانات خانگی مربوط می شود. در فروشگاه ماکیاپت، شما می‌توانید بین انواع مختلف غذاهای گربه و سگ را انتخاب کنید. این غذاها با توجه به نیازهای تغذیه‌ای حیوانات خانگی طراحی شده‌اند و حاوی ترکیبات غذایی متعادل و مفید هستن.
برای مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید
راه‌هایی برای بهبود بیماری مزمن کلیوی در گربه‌ها
1. تغییر و یا مدیریت رژیم غذائی:
مدیریت رژیم غذایی بخش مهمی از مدیریت CKD در گربه‌ها است، اگرچه تلاش برای تغییر رژیم غذای گربه های مسن‌تر اغلب آسان نیست. اما در اینجا چند نکته وجود دارد که ممکن است به شما کمک کند:
اول این‌که تغییر را به‌تدریج ایجاد کنید. یعنی به‌جای تغییر ناگهانی رژیم غذایی، می‌توانید آن را به‌تدریج به رژیم جدید تغییر دهید. این امر کمک می‌کند تا گربه به‌آرامی به رژیم جدید عادت کند و احتمالاً مقاومت کمتری نشان دهد.
مورد دوم گرم‌کردن غذا می‌باشد. گرم‌کردن غذا می‌تواند بو و طعم آن را تقویت کند و برای گربه جذاب‌تر باشد. این می‌تواند مشوقی برای گربه باشد تا رژیم غذایی جدید را بپذیرد.
و اما مورد سوم و نهائی مشورت با دامپزشک است. با دامپزشک خود در مورد داروهای محرک اشتها صحبت کنید. برخی از داروها می‌توانند به گربه کمک کنند تا اشتهای بهتری داشته باشد و میل به خوردن رژیم غذایی جدید را داشته باشد. دامپزشک می‌تواند راهنمایی لازم را در این زمینه ارائه دهد.
در هر صورت، مهم است که با دامپزشک گربه‌ی خود در مورد تغییرات رژیم غذایی و مدیریت CKD صحبت کنید. او می‌تواند بر اساس شرایط و نیازهای خاص گربه‌ی شما، راهنمایی کامل‌تری ارائه دهد.
یکی از روش‌های کاهش بار کاری کلیه‌ها و کاهش میزان مواد زائد در جریان خون، محدود کردن پروتئین در رژیم غذایی است. یک رژیم غذایی با میزان پروتئین کم می‌تواند کیفیت زندگی گربه‌ها را بهبود بخشد و مدت‌زمان بقای آن‌ها را افزایش دهد. با این حال، محدودیت پروتئین باید تحت نظارت و راهنمایی دامپزشک انجام شود، زیرا میزان پروتئین بسیار کم نیز می‌تواند برای گربه خطرناک باشد. درمان غذایی کلیوی برای گربه‌های مبتلا به بیماری کلیوی توصیه می‌شود.
تجمع فسفات در خون می‌تواند فرآیند آسیب را در کلیه‌ها تسریع کند. در صورتی‌که با وجود رژیم غذایی کم‌فسفات، سطح فسفات خون همچنان بالا باقی بماند، دامپزشک ممکن است اضافه کردن یک اتصال‌دهنده‌ی فسفات به رژیم غذایی (مانند لانتانیم یا استات کلسیم) را توصیه کند. نظارت بر سطح فسفات خون در گربه‌های مبتلا به بیماری کلیوی می‌تواند تأثیر محافظتی برای کلیه‌ها داشته باشد. همچنین، باید از مصرف شیر و پنیر پرهیز شود زیرا دارای سطح بالایی از فسفات هستند.
رژیم غذایی کلیوی علاوه بر مزایای فوق، مزایای دیگری نیز دارد. به‌عنوان مثال، حضور آنتی‌اکسیدان‌ها، اسیدهای چرب ضروری، مقدار کم سدیم، افزودن پتاسیم برای جلوگیری از کاهش سطح پتاسیم خون و افزودن بی‌کربنات برای کمک به جلوگیری از تجمع اسید.
2. مدیریت کم‌آبی بدن:
گربه‌های مبتلا به بیماری مزمن کلیه به‌دلیل کاهش توانایی کلیه‌ها در تمرکز ادرار، معمولاً با کم‌آبی مواجه می‌شوند. بنابراین، برای بهبود وضعیت آن‌ها مصرف آب باید افزایش یابد. برای افزایش مصرف آب در گربه‌ها، می‌توانید از رژیم غذایی مرطوب به‌جای رژیم خشک استفاده کنید. همچنین، برای اطمینان حاصل کردن از دسترسی آسان به آب شیرین، مطمئن شوید که ظرف آب همیشه در دسترس گربه قرار دارد.
برای تشویق گربه به نوشیدن، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
ارائه کاسه‌های مختلف: گاهی‌اوقات گربه‌ها ترجیح می‌دهند از کاسه‌هایی با طرح‌ها و اندازه‌های مختلف آب بنوشند. امکان تجربه‌ی کاسه‌های مختلف را برای آن‌ها فراهم کنید.
آب طعم‌دار: ممکن است گربه‌ها به آب طعم‌دار مانند آب‌مرغ یا ماهی‌تن جذب شوند. امتحان کنید این نوع آب را به آن‌ها ارائه دهید و ببینید آیا مصرف آب‌شان افزایش می‌یابد یا خیر.
فواره‌ی آب: استفاده از فواره‌ی آب نیز می‌تواند گربه را به نوشیدن آب تشویق کند. حرکت آب در فواره می‌تواند جذابیت بیشتری برای آن‌ها داشته باشد.
در صورتی‌که گربه بتواند بدون افت کیفیت غذا، آب را تحمل کند، می‌توانید به غذا آب اضافه کنید. در موارد بحرانی و نیاز به مایع‌درمانی بیشتر، امکان استفاده از مایع‌درمانی متناوب زیرپوستی یا داخل‌وریدی در خانه وجود دارد. با مشاوره‌ی دامپزشک خود، می‌توانید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید. با این حال، همواره مهم است که با دامپزشک درباره‌ی تغییرات رژیم غذایی و مدیریت CKD مشورت کنید. او می‌تواند بر اساس وضعیت خاص گربه‌ی شما، راهنمایی کامل‌تری ارائه دهد.
3. دارودرمانی:
برخی از گربه‌هایی که از CKD رنج می‌برند، ممکن است سطح پتاسیم خونی پائینی داشته باشند. این موضوع می‌تواند منجر به ضعف عضلانی شود و باعث بی‌اشتهایی گربه شود و همچنین می‌تواند به تشدید CKD منجر شود. در صورت شناسایی این وضعیت، مصرف مکمل‌های پتاسیم (مانند قرص، ژل یا پودر) در رژیم غذایی اهمیت دارد. گربه‌هایی که از CKD رنج می‌برند، در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند. این وضعیت می‌تواند عوارضی از قبیل کوری و تشدید CKD را به همراه داشته باشد. باید به‌طور منظم فشار خون تمامی گربه‌های مبتلا به CKD کنترل شود.
برای کنترل فشار خون و کاهش از دست دادن پروتئین از طریق کلیه‌ها، می‌توان از داروهای مهارکننده‌ی ACE مانند بنازپریل یا انالاپریل، یا داروهای ARB مانند تلمیزارتان استفاده کرد. همچنین می‌توان با استفاده از گشادکننده‌های عروق خاص، فشار خون بالا را درمان کرد.
کم‌خونی در CKD پیشرفته بسیار رایج است. این مشکل ممکن است به‌دلیل ناتوانی گربه‌ها در تولید اریتروپویتین (EPO) رخ دهد که این هورمون تولید گلبول‌های قرمز خون را در مغز استخوان تحریک می‌کند. عوامل دیگری نیز ممکن است در ایجاد کم‌خونی نقش داشته باشند. کم‌خونی شدید می‌تواند باعث بی‌حالی، ضعف و کاهش کیفیت زندگی شود. بسته به علت و شدت آن، چندین گزینه‌ی درمانی ممکن است در دسترس باشد، از جمله استفاده از استروئیدهای آنابولیک و مکمل‌های آهن. تهوع و استفراغ در CKD پیشرفته بسیار شایع است. این علائم می‌توانند باعث بی‌اشتهایی شوند و به‌طور قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارند. برای کنترل این علائم، لازم است از داروهای ضد تهوع استفاده شود.